زیارت مشاهد و مساجد مدینه
زیارت مشاهد و مساجد مدینه: ١ـ یکى از یاران امام صادق (علیه السلام) مى گوید: خدمت آن حضرت عرض کردم: هرگاه بخواهم سرى به مساجد (و مشاهد) اطراف مدینه بزنم از کجا شروع کنم؟ فرمود: «از مسجد قبا شروع کن و در آن نماز بخوان و زیاد هم نماز بخوان چرا که اوّلین مسجدى است که رسول الله (صلى الله علیه وآله) در آن نماز خواند. سپس به «مشربه امّ ابراهیم» برو و در آن جا نماز بگزار;چرا که آن، مسکن و مصلاّى رسول الله (صلى الله علیه وآله) بود. سپس وارد مسجد «فضیخ» (که مسجد «ردّ شمس» نیز نام دارد و نزدیک مسجد قباست) مى شوى و دو رکعت نماز مى خوانى چرا که آن مسجدى است که پیامبر (صلى الله علیه وآله) در آن نماز خواند. سپس به جانب «اُحد» مى روى و از مسجدى که قبل از اُحد است آغاز مى کنى و در آن نماز مى خوانى، آنگاه نزد قبر «حمزة بن عبدالمطلب» مى روى و بر او سلام مى کنى، سپس سرى به قبور شهدا مى زنى و خطاب به آنان مى گویى:اَلسَّلاٰمُ عَلَیْکُمْ یٰا اَهْلَ الدِّیٰارِ، أَنْتُمْ لَنٰا فَرَطٌ، وَإِنَّا بِکُمْ لاٰحِقُونَ. پس از آن وارد مسجدى مى شوى که در جنب کوه، در جانب راست و در مدخل احد قرار دارد، و در آن نماز مى گزارى... آنگاه وارد مسجد احزاب (که مسجد فتح نیز نام دارد) مى شوى و در آن نماز مى خوانى چرا که رسول الله (صلى الله علیه وآله)، روز احزاب در آن مسجد دعا کرد و عرض کرد:
«یٰا صَریخَ الْمَکْرُوبینَ، وَیٰا مُجیبَ دَعْوَةِ الْمُضْطَرّینَ، وَیٰا مُغیثَ الْمَهْمُومینَ،
اى دادرس گرفتاران، و اى اجابت کننده دعاى درماندگان، و اى فریادرس غمزدگان،
اِکْشِفْ هَمّى وَکَرْبی وَغَمّى، فَقَدْ تَرىٰ حٰالى وَحٰالَ اَصْحٰابى».
غم و گرفتارى و اندوهم را برطرف کن، زیرا تو شاهد حال من و همراهانم هستى.
۲ـ مطابق آنچه در «مصباح الزائر» «سیّد بن طاووس» آمده زائر مى تواند دعایى که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) در مسجد احزاب خواندند را براى تطبیق بر خودش تغییر دهد و بعد از خواندن دو رکعت نماز چنین بگوید:
یٰا صَریخَ الْمَکْرُوبینَ، وَیٰا مُجیبَ دَعْوَةِ الْمُضْطَرّینَ، وَیٰا مُغیثَ الْمَهْمُومینَ،
اى دادرس گرفتاران، و اى اجابت کننده دعاى درماندگان، و اى فریادرس غمزدگان،
اِکْشِفْ عَنّى ضُرّى وَهَمّى، وَکَرْبى وَغَمّى، کَمٰا کَشَفْتَ عَنْ نَبِیِّکَ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ هَمَّهُ،
ضرر و گرفتارى و اندوه و غمم را برطرف کن، همان گونه که اندوه را از پیامبرت ـ که درود خدا بر او و خاندان پاکش باد ـ برطرف نمودى،
وَکَفَیْتَهُ هَوْلَ عَدُوِّهِ، وَاکْفِنى مٰا اَهَمَّنى مِنْ اَمْرِ الدُّنْیٰا وَالْاٰخِرَةِ، یٰا اَرْحَمَ الرّٰاحِمینَ.
و هراس از دشمنش را از او دور ساختى، آنچه از امور دنیا و آخرت مرا به زحمت انداخته کفایت کن، اى مهربانترین مهربانان.
۳ـ سپس «سیّد بن طاووس» مى نویسد: و نماز مى گزارى به مقدارى که برایت ممکن است در خانه حضرت امام زین العابدین (علیه السلام) و خانه امام جعفر صادق (علیه السلام) و در مسجد سلمان فارسى و مسجد امیرمؤمنان که محاذى قبر حمزه است و مسجد مباهله، و دعا مى کنى به آنچه مى خواهى. غالب این مساجد امروز موجود است و به نام مساجد سبعه (هفتگانه) نامیده مى شود و معمولا زوّار مدینه را یک روز به زیارت همه آنها مى برند، ولى از بعضى از این آثار در حال حاضر اثرى نیست.
